
۱۳ گام موثر برای ایجاد انگیزه تحصیلی
چرا بعضی از افراد انگیزه بالایی برای کسب موفقیت و پیشرفت دارند در حالی که عده ای دیگر کارها و فعالیت هایشان را در حد انجام وظیفه تلقی کرده و برای کسب موفقیت از خود تلاش و کوشش بیشتری نشان نمی دهند.
از مهمترین موضوعات مرتبط با مهارت های تحصیلی، "انگیزه " است. اگر بخواهیم با مفهوم انگیزه آشنا شویم انگیزه به چرایی انجام کار دلالت دارد یعنی ما هر کاری را با دلیل مشخصی انجام می دهیم بنابراین در انگیزه بحث علت یابی رفتار آدمی است. انگیزه های مختلف فعالیت های متفاوتی را به دنبال دارند به طور مثال؛ انگیزه گرسنگی در اثر سوخت و ساز، ضعف ها و نیاز بدن برای تامین انرژی به وجود می آید و انسان را به فعالیت برای یافتن غذا وا می دارد.
انگیزه را مستقیم مشاهده نمی کنیم اما میتوانیم از رفتارهایی مثل تلاش استقامت گفتار انتخاب تکالیف میزان انگیزه را استنباط نماییم.
از بین نظریه پردازان و روان شناسان؛ نظریه مزلو مانند چارچوبی برای فکر درباره انگیزش دانش آموزان به کار رفته است بر اساس نظز مزلو افراد باید بتوانند نیازهای کمبود شان را ارضا نمایند تا انگیزه درونی برای کسب دانش برای آنان پدید آید، در غیر این صورت اگر نیاز های اولیه ارضاء نشده باشد این افراد قادر نخواهند بود درباره نیازهای مراحل بعدی و نیازهای بالاتر خود تلاش نمایند همچنین مطالعات اولیه هوپ (۱۹۳۰) تجارب افراد را در زمینه موفقیت و شکست تشریح می کند او میگوید افراد پس از کسب موفقیت سطح هدف خود را بالا می برند و پس از کسب شکست سطح اهداف خود را پایین می آورند هوپ همچنین عقیده داشت که تغییر در اهداف، افراد را در برابر تجربه مداوم شکست یا امور بسیار آسانی که موجب احساس موفقیت نمی شود محافظت می کند افراد سطحی از هدف را انتخاب میکنند که بین دو گرایش متضاد تعادل ایجاد کند آرزوی موفقیت در بالاترین سطح ممکن و آرزوی اجتناب از ناامیدی در پی شکست پدید می آید.
هوپ معتقد بود که افرادی که اهداف خیلی بلند و غیر واقع بینانه انتخاب می کنند به ناچار شکست می خورند برعکس کسانی که اهداف کوچکی را برمیگزیند از کار خویش احساس رضایت نمی کنند نظر هم این بود که دانش آموزان باید هدف خود را واقع بینانه قابل دسترس و در عین حال رضایت آور انتخاب کنند.
اتکینسون( ۱۹۶۵) طی مطالعاتی نشان داد کسانی که به موفقیت گرایش دارند اهدافی را با دشواری متوسط انتخاب میکنند در حالی که افرادی که از شکست نگرانی زیاد دارند اغلب اهدافی را بر میگزینند که یا بسیار بزرگ یا بسیار کوچک متغیر است. انتخاب اهداف غیر واقع بینانه به افرادی که غرق نگرانی اند اجازه می دهد تا شکست خود را توجیه کنند "کسی نمی توانند مرا سرزنش کند زیرا هدف انتخابی من بسیار بزرگ بود" یا "با چنین هدف کوچکی چگونه ممکن بود من شکست بخورم" او مشاهده کرد گرایش به موفقیت تحت تاثیر احتمال موفقیت و جذابیت آن قرار میگیرد در مقابل نیاز به پرهیز از شکست زمانی پدید می آید که افراد شکست مکرر را تجربه کنند.
اوملیچ (۱۹۸۵ ) جوینده موفقیت دانش آموزی است که سابقه موفقیت آمیزی در تحصیلات خویش در مدرسه دارد و معمولا از اعتماد به نفس، انگیزش پیشرفت بالا بر محور درونی نظارت برخوردار است. جوینده موفقیت؛ موفق می شود زیرا با موفق شدن این نظر او درباره توانایی اش تایید می شود شکست از نظر جوینده موفقیت نشانه اشتباه او در ارزیابی میزان تلاش لازم برای موفقیت در وظیفهای خاص است.
مفهوم انگیزه یا برانگیختگی به حالات و شرایطی در فرد و یا گروه اطلاق میشود که این سه ویژگی را داشته باشد و این سه ویژگی مشخص از مشخصه های انگیزه هستند و در اکثر تعاریف به این سه ویژگی اشاره شده است پس سه جنبه انگیزه عبارتند از:
- انرژی زا بودن
- جهت دهی
- مقاومت
به طور کلی انگیزهها دو نوع یا درونی و یا بیرونی هستند انگیزه های درونی در اثر نیازهای جسمی و روانی در وجود خود فرد شکل میگیرند و تا رفع این نیازها و انجام فعالیت های مربوط آرام نمیگیرد انگیزه های بیرونی در اثر پاداش ها مشوق های مادی و معنوی خارج از وجود انسان و با دخالت دیگران انجام می گیردو فرد را به فعالیت های خاصی هدایت و ترغیب می کند.
انگیزه داشتن برای هر کاری لازم است و هیچ کدام از فعالیت های ارادی انسان بدون انگیزه رخ نمی دهد از جمله فعالیتها و مطالعه است که از عوامل اصلی تحقق آن داشتن انگیزه قوی می باشد بنابراین انگیزه بیشتر برای مطالعه به یادگیری عمیق تر و پایدارتر منتج می شود.
راهبرد های افزایش انگیزه تحصیلی
- در گام اول؛ برای افزایش انگیزه تحصیلی این هست که باید بدانیم چه عواملی از جمله خواسته ها علایق و نیازها بر رفتارهای درسی و یادگیری ما تاثیر بگذارند.
- یکی دیگر از راهبردهای افزایش انگیزه؛ انتخاب اهداف مناسب و چالش انگیز است. اهداف تخیلی و آرمانی بدون در نظر گرفتن واقعیت های موجود و امکانات ممکن است شکست های پی درپی را به دنبال داشته و باعث شود هدف هایی را انتخاب کنیم که نیازمند تلاش نبوده و امکان دستیابی به آنها نیز فراهم باشد.
- برای کسب انرژی لازم به منظور رسیدن به هدف باید انگیزه قوی داشته باشیم این انرژی از انگیزههای نیرومند درونی ناشی شود یعنی باید به ادامه تحصیل "علاقه مند" باشیم و نسبت به یادگیری و افزایش معلومات خود احساس نیاز نماییم.
- یکی دیگر از راهبردهای ایجاد انگیزه "برنامه ریزی" مناسب برای تحصیل و یادگیری است. برنامه ریزی مناسب فعالیت های شما را هدفمند می کنند و همچنین بهتر می توانید میزان موفقیت رسیدن به اهداف مورد نظر را ارزیابی نمایید نکته مهم در برنامه ریزی این است که هر شخصی باید شخصا برای خودش برنامهریزی کند چرا که هر فردی خودش بهتر دیگران از نقاط قوت ضعف خود آگاهی کامل دارد البته در این مسیر کمک گرفتن از افراد باتجربه و متخصص نیز بسیار مفید خواهد بود.
- داشتن نگرش مثبت به مطالعه و تلاش در کار بستن مطالب آموخته شده در موقعیت های عملی میتواند باعث افزایش تمایل ما به یادگیری و افزایش انگیزه ما برای یادگیری موضوع مورد مطالعه باشد.
- برخورداری از روابط مناسب و احترام آمیز با دیگران به ویژه در محیط کلاس و مدرسه فضای نشاط انگیزی را ایجاد می کند که در این شرایط یادگیری ما را لذت بخش و آسان می کند.
- تغییر عادات نامطلوب تاثیر زیادی بر شخصیت ما گذاشته و همچنین تاثیر مثبت بر دستیابی به موفقیت و پیشرفت در تمام عرصه های زندگی دارد.
- با اطلاع از افکار و باورهای خود در مورد تحصیل می توانیم باورهای نادرست منفی را کنترل نموده باورهای مثبت و منطقی را جایگزین آنها سازیم با غلبه بر مشکلات و موانع و همچنین تسلیم نشدن در برابر مشکلات به تدریج اراده و انگیزه ما را نیرومندتر کرده بنابراین در هنگام مواجه شدن با سختی ها تسلیم نمی شویم و حداکثر تلاش خود را به کار می گیریم.
- با رفع نقاط ضعف خود بر توانایی ها و قابلیت های خود نیز تأکید کنیم شناسایی ضعف ها نباید سبب شود که ما تمام توانایی هایمان را نادیده بگیریم.
- برای موفقیت های خود پاداش در نظر بگیریم این پاداش ممکن است فعالیت خوشایند و مفید، اندکی استراحت و یا مواردی از این دست باشد.
- سعی کنیم با افراد مثبت نگر، فعال، بانشاط و درسخوان معاشرت نموده و از ارتباط با افرادی که به یادگیری علاقه ای ندارند و به ارزش های اجتماعی پایبند نیستند دوری نماییم.
توجه: مطالب بخش وبلاگ سایت همکده تنها جنبه اطلاع رسانی و آموزشی داشته و توصیه پزشکی تخصصی تلقی نمی شوند و نباید آنها را جایگزین مراجعه به مشاور روانشناسی یا روانپزشک جهت تشخیص و درمان دانست.